صراط
صراط در لغت به معنی راه است .و یکی از چیزهایی است که اعتقاد به آن واجب است . صراط پلی است که بر روی جهنم کشیده شده است و تا کسی از آن عبور نکند به بهشت نمی رود .صراط در آخرت نمونه صراط مستقیم دنیا است که دین حق و راه ولایت و مطابعت حضرت علی (ع) و ائمه طاهرین از ذریه او است .کسانی که در دنیا به صراط راست بوده اند در آخرت هم ازصراطی که روی جهنم است مستقیم و سالم عبور خواهند کرد .فردای قیامت همه چه بهشتی و چه جهنمی باید از این راه که هفت عقبه و هر عقبه هزار فرسخ است و در هر عقبه هزار ملک مأمور ند ،باید عبور کنند .
عقبه اول:الرحم و الامانة و الولایة
در این عقبه از امانتداری و ولایت حضرت علی (ع) و اولاد او و صله رحم سؤال می شود.
پیامبر (ص) فرمودند :« ما ثَبّتَ اللَّهُ حُبَّ علیٍّ فی قلبِ مؤمن فَزلَّتْ به قدمٌ إلّا ثَبّتَ اللَّهُ قَدَماً یومَ القیامةِ على الصِّراطِ ، هر گاه خداوند عشق و دوستى على را در دل مؤمنى استوار سازد و با این حال قدمش بلغزد (خطایى از او سر زند) در روز قیامت قدمش را بر صراط استوار نگه دارد.»
در قرآن آمده است:«هَلْ یَنظرُونَ إِلا أَن تَأْتِیَهُمُ الْمَلَئکَةُ أَوْ یَأْتىَ رَبُّک أَوْ یَأْتىَ بَعْض ءَایَتِ رَبِّک یَوْمَ یَأْتى بَعْض ءَایَتِ رَبِّک لا یَنفَعُ نَفْساً إِیمَنهَا لَمْ تَکُنْ ءَامَنَت مِن قَبْلُ أَوْ کَسبَت فى إِیمَنهَا خَیراً قُلِ انتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ، آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند، یا خداوند (خودش ) به سوى آنها بیاید (چه انتظار محالى ؟!) یا پاره اى از آیات پروردگار (و نشانه هاى رستاخیز) اما آن روز که این آیات و نشانه ها تحقق پذیرد ایمان آوردن افرادى که قبلا ایمان نیاورده اند[و اقرار به پذیرش ولایت انبیاء و اوصیاء و امیرالمومنین]و یا عمل نیکى انجام نداده اند سودى به حالشان نخواهد داشت ، بگو (اکنون که شما چنین انتظارات غلطى دارید) انتظار بکشید ما هم انتظار (کیفر شما را) مى کشیم !» انعام 158
آن کسی که از برادرانش ،پدر و مادرش قطع رحم در دنیا دارد از کوتاهی عمر و رفتن برکت از مال در آخرت هم در اولین عقبه وارد می شود و بازخواست می شود . پس صله رحم را در دنیا ترک نکنید .
پیامبر (ص) فرمودند:« لَیس مِنّا مَن یُحَقِّرُ الأمانةَ حتّى یَسْتَهلِکَها إذا اسْتُودِعَها،از ما نیست آن که امانت را بىاهمیت شمارد و بدین سبب امانتى را که به او سپرده شده ضایع گرداند.»
عقبه دوم :الصلوة
از عقبه اول که با ولایت حضرت علی(ع) و رد امانت و صله رحم رد شد به عقبه نماز می رسد . از نمازهای واجب یومیه سؤال می شود .چنانچه پیامبر (ص) فرمودند: «اولین عمل بنده که روز قیامت بدان رسیدگی می‌شود نماز اوست و اگر پذیرفته شد بقیه اعمال او نیز بررسی می‌شود ولی اگر نمازش پذیرفتم نشد به اعمال دیگرش هم وقعی نمی‌نهند.»
همچنین می فرمایند:« هر کس به این پنج نماز پایبند باشد برایش فرداى قیامت نور و برهان و نجات خواهد بود. کسى به آن پایبند نباشد برایش نه نور است و نه برهان و نه نجات . او همراه قارون، فرعون ، هامان و ابى پسر خلف در دوزخ خواهد بود.»
عقبه سوم :خمس و زکات
اگر کسی به اندازه یک درهم از خمس یا زکات او مانده باشد در این عقبه جلوی وی را خواهند گرفت و بازخواست می کنند . و فرقی هم بین زکات مال و زکات بدن نیست . شب عید فطر باید زکات بدن را از مال خود خارج کرد .امام صادق (ع) می فرمایند :«سخت ترین حال مردم در قیامت وقتی است که مستحقین به خمس برخیزند و مطالبه حق خود را از کسانی که به آنها نرسانید ، بنمایند »
عقبه چهارم :روزه
روزه گرفتن در ماه رمضان در این عقبه مورد سؤال قرار می گیرد .«الصوم جنة من النار،روزه سپری در مقابل آتش است.»پیامبر (ص) فرمودند:«در بهشت دری است که به آن الرّیان گویند که هیچ کس از آن در وارد نمی شود جز روزه داران .»روزه دار دو خوشحالی دارد . یکی هنگام افطار و دیگری هنگامی که می خواهد از صراط عبور کند و به لقاء پروردگارش برسد .
عقبه پنجم: حج
کسی که در عمرش شرایط استطاعت در اوجمع شده و حج نرفته باشد در این عقبه نگاهش می دارند و در قرآن کریم آمده است:« وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ ، و براى خدا بر مردم است که آهنگ خانه [او] کنند، آنها که توانایى رفتن به سوى آن دارند. و هر کس کفر ورزد [و حج را ترک کند،به خود زیان رسانده]،خداوند از همه جهانیان، بىنیاز است.» آل عمران، 97
عقبه ششم : طهارت
در این روایت از ابن عباس نقل شده است که منظور از طهارت وضو ، غسل و تیمم است و منظور از طهارت مطلق طهارتهایی است که خانم ها باید مواظب باشند.
عقبه هفتم : مظالم
این عقبه را عقبه عدل که حق الناس هم گفته می شود و در قرآن کریم تعبیر به مرصاد یعنی «کمین گاه» و در اینجا اگر کسی بی جا به کس دیگر زده باشد پانصد سال در آنجا نگه داشته می شود و برای یک سیلی ناحق استخوانهایش را خرد می کنند .