فصل سکوت

برای انسان هیچ حکمی ارزشمندتر از داوری او در مورد نفس خویش نیست و ارزشیابی شخص از خویشتن، قطعی‌ترین عامل در روند رشد روانی اوست. تصویری که یک فرد از خویشتن دارد به طور ضمنی در واکنش‌های ارزشی او تجلی می‌کند. ارزشیابی شخصی از خویشتن اثرات برجسته‌ای در جریان فکری، احساسات، تمایلات، ارزش‌ها و اهداف وی دارد و کلید فهم رفتار اوست. هیچ کس نمی‌تواند نسبت به داوری خود درباره خویشتن بی‌تفاوت باشد زیرا طبیعت وی چنین اجازه ای را به او نمی‌دهد. این داوری حاصل شناخت خویشتن است که به لفظ ساده‌تر «خودشناسی» خوانده می‌شود. خودشناسی و خویشتن‌پنداری تا حدود زیادی تعیین کننده مسیر رفتار انسان از عوامل ایجاد سلامت روانی خود و خانواده و در دید وسیع‌تر، اجتماع است.

برای افزایش سطح بهداشت روانی در یک خانواده و یک سازمان باید افراد به مرحله خودشناسی و مرحله پذیرش خود برسند. در جمع و گروهی که افراد به خودشناسی رسیده‌اند، بهتر می‌توان سلامت روانی را تأمین کرد. کسانی که به خودشناسی نرسیده‌اند تأمین سلامت روانی برایشان مشکل است. افرادی که خود را به خوبی می‌شناسند در نتیجه به خویشتن‌پنداری مثبت می‌رسند و زندگی موفق‌آمیزی را سپری می‌کنند. در اینجا شما باید به نداهای درونی که از اعماق وجودتان برمی خیزد توجه کنید و آرزوهای قلبی تان را دریابید. سعی کنید از طریق تفکر و تجزیه و تحلیل خود، تواناییها و استعدادهایتان را کشف کنید. . سپس خود را باور کنید و به خود، تواناییها و قدرتمندی تان ایمان بیاورید. اگر شما اطمینانی مطلق که ناشی از ایمان قوی است در خود به وجود آورید در آن صورت واقعاً به انجام هر کاری قادر خواهید بود ولو اینکه دیگران به غیرممکن بودن آن ایمان داشته باشند پس به خودتان تکیه کنید و همه چیز را از خودتان بخواهید، تنها شما هستید که سرنوشت خود را معین می کنید. متاسفانه اکثر مردم اشتباهات و اهمال کاریهای خود را در زندگی به گردن تقدیر می اندازند .

خودباوری که محصول «خودشناسی»، «خودیابی» و «خودسازی» است ریشه در دو اصل فطری «کرامت انسان» و « عزت نفس» دارد.
«خودباوری» فضیلتی است که از بین دو رذیله «خودکم بینی» و«خود برتر بینی» سر برمی آورد و نقطه اعتدالی است که با تکیه بر آن می توان بسیاری از صفات پسندیده اخلاقی را پرورش داد. این فضیلت والا مبتنی بر نگاه صحیح به دارایی های انسان در ناحیه بینش ها، گرایش ها، نیازها و خواسته های اوست.اگر این افکار در درون انسان وجود داشته باشد. انسان تکلیفش با خودش روشن است و قطعاً در روابط با افراد دیگر هم تأثیر مثبتی خواهد داشت. پس خودشناسی در حقیقت ابتدای رسیدن به نیک‌بختی است. آری، خودشناسی غایت و نهایت شناخت‌هاست، که به شناخت خداوند حکیم منتهی می‌شود. در کلام معصومین آمده است که خودشناسی نافع‌ترین معارف است و حضرت علی (ع) می فرمایند:«مَنْ عَرَفَ نَفْسَهْ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ». لذا خودشناسی برترین حکمت‌ها و سودمندترین شناخت‌هاست.