فصل سکوت

 حضرت علی (ع) شخصی را مشاهده کرد که در حال نماز بود . حضرت به وی فرمود :«ای مرد ! آیا از تأویل نماز خبر داری ؟» عرض کرد : تأویل نماز چیست ؟ مگر نماز جز آنکه عبادت خداوند است ؛تأویلی دارد ؟

امام فرمود :« آری قسم به خداوندی که محمد (ص) را به پیامبری برانگیخت ؛ هیچ امری را به پیامبر دستور نداد ، مگر آن که عمل مشابه و تأویل و تنزیلی دارد که تمام آنها دلالت بر تعبد می کند .»

آن مرد عرضه داشت ای سرور من ! مرا تعلیم کن .» حضرت فرمود :«اما تأویل تکبیرات هفت گانه که در آغاز هر نماز می گویی ، شش تکبیر مستحب است و تکبیرة الاحرام واجب ؛آن است که :

1 ‌‌ـ وقتی «الله اکبر» نخست را بر زبان آوردی در دل خطور بدهی و اعتراف کنی که خداوند بالاتر از آن است که به قیام و قعود توصیف شود .

2ـ درتکبیر دوم خدای را برتر از توصیف به حرکت و سکون بدانی .

3ـ در سومین تکبیر او را از توصیف به جسم بودن و شبیه داشتن و مقایسه نمودن بالاتر بدانی .

4 ـ در چهارمین تکبیر آن که حق را از مخّل حوادث بودن مبری دانی .

5ـ در پنجمین تکبیر از توصیف به جوهر بودن و عرض و حلول ،حق را مبری دانی.

  6ـ در ششمین تکبیر آنکه حالت زوال و نیستی یا انتقال و دگرگونی که بر موجودات عارض می شود ، از حضرتش دور بدانی.

7ـ در هفتمین تکبیر فعل حواث پنجگانه به حضرتش را امری محال بدانی .

سپس فرمود :«تأویل گردن کشیدن در رکوع آن است که به زبان دل بگویی : خداوندا ! به تو ایمان دارم . گرچه گردنم را به تیغ جدا کنند . و تأویل سربرداشتن از رکوع و ذکر «سمع الله لمن حمده»آن است که خداوند را سپاس می گویی که تو را از عدم به وجود آورده است . تأویل نخستین سجده آن که در قلب خطور دهی که خداوند مرا از خاک بیرون کشیده و در سجده دوم گویی: مرا دوباره در این خاک باز می گرداند و در سر برداشتن از سجده گویی : خداوندا! تو مرا دوباره از این خاک بیرون خواهی کشید .

تأویل تشهد همانا تجدید ایمان و اظهار مکرر اعتقاد به اسلام و تسلیم در برابر امر حق متعال و اقرار به بعث پس از مرگ است.

تأویل تحیات عبارت است از آن که که اذعان به مجد و عظمت پروردگار سبحان تعظیم و تکریم و تنزیه وجود اقدس او نمایی ؛ از آنچه ستمکاران گفته اند و ملحدان و کافران درباره او توصیف کرده اند.

تأویل جمله «السلام علیکم و رحمة الله و برکاته » ترحم از سوی خداوند پاک است و در حقیقت امان نمازگزار از آتش دوزخ و عذاب روز رستاخیز .

سپس فرمودند:«هرکس بدین گونه تأویل نماز خویش را نداند،عملش ناقص و ناتمام خواهد بود.