شمیم عرفه
عرفات نام جایگاهی است که حاجیان روز عرفه در آنجا توقف می کنند و به دعا و نیایش می پردازند و پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به مکه مکرمه باز می گردند و وجه تسمیه آنرا چنین گفته اند: که جبرئیل هنگامی که مناسک را به ابراهیم(ع) می آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت «عرفت» و او پاسخ داد: آری، لذا به این نام خوانده شد. و نیز گفته اند سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می کنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی می دانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.
روز عرفه از اعیاد بزرگ است اگرچه به اسم عید نامیده نشده است. روز دعا و تضرّع و انس با پروردگار است. در این روز و آن مکان، موقعیّتى براى اعتراف به گناه در نزد پروردگار پیش مىآید. روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود خوانده و سفره جُود و احسان خود را براى آنها گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و رانده تر و خشمناکترین اوقات خواهد بود و روایت شده که حضرت امام زین العابدین علیه السلام شنید در روز عرفه صداى سائلى را که از مردم سؤ ال مى نمود. به او فرمود: واى بر تو! در این روز از غیر خدا سؤ ال مى کنى؟ و حال آنکه در این روز فضل خدا شامل حال همه می شو د .
براى این روز اعمال چند است 1ـ غسل پیش از زوال 2ـ زیارت امام حسین علیه السلام در روز و شب عرفه که مقابل هزار حجّ و هزار عمره و هزار جهاد بلکه بالاتر است و احادیث در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات باشد نیست بلکه زیاده و مقدّم است 3ـ بعد از نماز عصر پیش از آنکه مشغول بخواندن دعاهاى عرفه شود دو رکعت نماز بجا آورد در زیر آسمان و اعتراف و اقرار کند نزد حق تعالى به گناهان خود تا فایز شود به ثواب عرفات و گناهانش آمرزیده گردد پس مشغول شود به اعمال و ادعیه عرفه .مستحب است روزه روز عرفه براى کسى که ضعف پیدا نکند از دعا خواندن و تسبیحات حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله در روز عرفه .
از جمله دعاهاى مشهور این روز دعای عرفه امام حسین (ع) است که یکی از عظیم ترین ذخایر معرفتی و عرفانی ماست و حماسه پس از دعا یعنی شهادت آن سالار و سید شهیدان مهمترین دستاورد عملی آن است
سخنان مقام معظم رهبری در روز عرفه :
روز عرفه را قدر بدانید. در روایتى دیدم که «عرفه و عرفات را بدین خاطر چنین اسمى دادهاند که در این روز و آن مکان، موقعیّتى براى اعتراف به گناه در نزد پروردگار پیش مىآید.» اسلام، اعتراف به گناه را در پیش بندگان، مجاز نمىداند. کسى نباید گناهى را که انجام داده است بر زبان آورد و پیش کسى به آن اعتراف کند. اما پیش خدا، چرا. بین خودتان و خدا، بین خودمان و خدا، خلوت کنیم و به قصورهایمان، به تقصیرهایمان، به خطاهایمان و به گناهانمان که مایه روسیاهى ما، مایه بسته شدن پروبال ما و مانع پرواز ماست، اعتراف نماییم و از آنها توبه کنیم. اگر فردى بخواهد اصلاح شود، باید گناه و عیب خود را بپذیرد و در پیش خود و خدا، به آن عیب و گناه اعتراف کند. کسانى که براى خودشان هیچ عیب و خطایى قائل نیستند، هرگز اصلاح نخواهند شد. یک ملت هم، اگر بخواهد به راه راست برود، باید بفهمد که کجاها اشتباه کرده است و خطاهاى او چیست و به گناه خود اعتراف کند. امروز هم اگر آحاد امّت عظیم اسلامى قبول کنند که در مقابل اسلام کوتاهى کردهاند؛ اگر مسلمانان عالم تصدیق و اعتراف کنند که در دنبالهرَوى از قدرتهاى اسلامى، راه را اشتباه پیمودهاند و در پذیرش فرهنگ مفسدِ اغوا کننده غرب، بهخطا رفتهاند، راهشان باز خواهد شد و خواهند توانست خودشان را اصلاح کنند. امیدواریم که خداوند متعال، دهه اوّل ذىحجّه و این ایام با برکت را براى همه مسلمین، بخصوص براى مردم عزیز و ملت بزرگ و مؤمن و وفادار ما، مبارک فرماید. بنده امیدوارم که خداوند به شما مردم مؤمن این توفیق را بدهد که از روز عرفه براى نزدیک شدن دلهایتان به خداى متعال هر چه بیشتر استفاده کنید و این روز را قدر بدانید. عرفه روز بزرگى است. تطهیر روح و صفا دادن به نفس، براى یکایک ما در هر جا که هستیم مسأله اساسى و مهمّى است. این فرصتها را کوچک نشمارید و این مسائل را ناچیز ندانید. در راه حرکتِ بزرگ ملت ایران و سازندگى و پیروزى بر دشمنان و ایستادگى در مقابل زورگویان و رسیدن به اهداف عالیه نظام اسلامى، ارتباط با خدا و توجّه و توسّل و تضرّع به پروردگار نقش دارد. فرصت و وقت آن نیز همین اوقاتى است که معیّن شده است و مهمترین آنها، یا از جمله مهمترین آنها، روز عرفه است. امیدواریم که خداوند همه شما را مشمول رحمت و برکات خود قرار دهد.
التماس دعا