همه ما وقتی که به دنیا می آییم وارد صحنه یک مسابقه بزرگ می شویم ، مسابقه ای که همه در آن شرکت می کنندو نتیجه آن را اعمال و رفتار ما تعیین می کند و روزی عده ای جزء برندگان و عده ای نیز هم در دسته بازندگان قرار خواهیم گرفت .
برنده،می داند به خاطر چه چیزی پیکار کند و بر سر چه چیزی توافق نماید.بازنده،آنجا که باید،سازش میکند،و به خاطر چیزی که ارزش ندارد، مبارزه می کند .«یأَیُهَا اَلَّذِینَ ءَامَنُوا اتَّقَوا اَللهَ وَاَبتَغُوا إلَیهِ اَلوَسِیلَةَ وَ جَهِدُوا فِی سَبیلِهِ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ ؛ای کسانی که ایمان آورده اید ! از خدا بترسید و به او تقرب جوئید و در راهش جهاد کنید،باشد که رستگار گردید» (مائده 35)
برنده با جبران اشتباهش، تأسف و پشیمانی خود را نشان می دهد؛بازنده،می گوید؛ "متاسفم"، امادر آینده اشتباه خود را تکرار می کند . امام علی (ع) در مناجات تابئین می فرمایند: « الهی انت الذی فتحت لعبدک بابا الی عفوک سمیته التوبة فقلت توبوا الی الله توبة نصوحا، فما عذر من اغفل دخول الباب بعد فتحه; معبود من! تو کسی هستی که به روی بندگانت دری به سوی عفوت گشودهای و نامش را توبه نهادهای، و فرمودهای باز گردید به سوی خدا و توبه کنید، توبه خالص! حال که این در رحمتباز است، عذر کسانی که از آن غافل شوند چیست؟»
« لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیَِّاتِ حَتىَّ إِذَا حَضرََ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنىِّ تُبْتُ الَْانَ وَ لَا الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفَّارٌ أُوْلَئکَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِیمًا; توبه کسانی که کارهای بدی انجام میدهند و هنگامی که مرگ یکی از آنها فرا رسد میگوید: الآن توبه کردم، پذیرفته نیست و نه توبه کسانی که در حال کفر از دنیا میروند ( و در عالم برزخ توبه میکنند) اینها کسانی هستند که عذاب دردناکی برایشان فراهم شده است!» سوره نساء، آیه18
برنده در کارها و مشکلات شکیبایی و صبر نشان میدهد و بازنده کارهایش را با عجله انجام می دهد «فَاصْبرِْ کَمَا صَبرََ أُوْلُواْ الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لَا تَسْتَعْجِل لهَُّمْ؛سفیران آسمانی از برترین بردباران روزگارند که همواره نقش آفرین آزمایشات سنگین زمانه بوده اند و شریک غمهای دیگران بوده و سنگ صبور رنجدیدگان عصر می بودند که اگر اوراق خاطرات آن حضرات عظام را بررسی نمایید متوجّه مصائب جانکاه مصلحان عالم بشریّت می شوید که چسان همچون کوه، برافراشته و با استواری تمام در مقابل ناملایمات ایستادگی می نمودند.» (احقاف 35)
برنده در کارها با دیگران مشورت می کند و بازنده از مشورت کردن امتناع می کند.«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ؛ به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنها ( مردم) نرم (و مهربان شدی)! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده میشدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب! و در کارها، با آنها مشورت کن! اما هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش! و) بر خدا توکل کن! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد.»( آل عمران 159)
برنده در تمام به عهد و امانات خود وفا می کند و بازنده عهدها و امانتهای خود را رعایت نمی کند.
«وَ أَوْفُواْ بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَ لَا تَنقُضُواْ الْأَیْمَانَ بَعْدَ تَوْکِیدِهَا وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَیْکُمْ کَفِیلاً إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُون؛ چون با خدا پیمان بستید بدان وفا کنید و چون سوگند اکید خوردید آن را مشکنید، که خدا را ضامن خویش کردهاید و او مىداند که چه مىکنید.» (نحل91)
برنده چون مالى به دستش افتد انفاق می کند و بازنده بخل مىورزد.
«أَمَّا مَنْ أَعْطَى وَ اتَّقَى،وَ صَدَّقَ بِالحُْسْنىَ،فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى،وَ أَمَّا مَن بخَِلَ وَ اسْتَغْنىَ،وَ کَذَّبَ بِالحُْسْنىَ،فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى،وَ مَا یُغْنىِ عَنْهُ مَالُهُ إِذَا تَرَدَّى، ما کسى که بخشایش و پرهیزگارى کرد، و آن بهترین را تصدیق کرد، پس براى بهشت آمادهاش مىکنیم. اما آن کس که بخل و بى نیازى ورزید،و آن بهترین را تکذیب کرد، او را براى دوزخ آماده مىسازیم. و چون هلاکش دررسد، دارایىاش به حالش سود نبخشد.»(لیل آیات 5تا 11)
برنده در تمام کارها به خدا توکل می کند و بازنده توکل را فراموش می کند. « وَ یَقُولُونَ طاعَةٌ فَإِذا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِکَ بَیَّتَ طائِفَةٌ مِنْهُمْ غَیْرَ الَّذی تَقُولُ وَ اللَّهُ یَکْتُبُ ما یُبَیِّتُونَ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ کَفى بِاللَّهِ وَکیلاً ، مىگویند: فرمانبرداریم. و چون از نزد تو بیرون شوند گروهى از ایشان به شب خلاف آنچه تو مىگویى اندیشهاى در دل مىپرورند. و خدا آنچه را شب در خاطر گرفتهاند مىنویسد. پس، از ایشان اعراض کن و بر خداى توکل کن که او کارسازى را کافى است.» (نساء 81)
برنده، ازمیان روی و نرمش خوداحساس قدرت می کند و با همه به عدالت رفتار میکند؛بازنده،هرگزمیانه رو و معتدل نیست گاهی ازموضع ضعف،و گاهی همچون ستمگران فرودست رفتار می کند.
«یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ کُونُواْ قَوَّامِینَ لِلَّهِ شهَُدَاءَ بِالْقِسْطِ وَ لَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنََانُ قَوْمٍ عَلىَ أَلَّا تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرُ بِمَا تَعْمَلُونَ؛اى کسانى که ایمان آوردهاید، براى خدا، حق گفتن را بر پاى خیزید و به عدل گواهى دهید. دشمنى با گروهى دیگر وادارتان نکند که عدالت نورزید. عدالت ورزید که به تقوى نزدیکتر است و از خدا بترسید که او به هر کارى که مىکنید آگاه است. »(مائده 8)
پیامبر (ص) می فرمایند«ای مردم !در روز قیامت هیچ عذری بین من و خدا ندارید و بدانید که عمل من برای من است و عمل شما برای شما است .»
